Numidya: Amzaray ngr tunɣilin
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
|||
Azrirg 1 :
[[Afaylu:Numidia 220 BC-es.svg|thumb|Takarda n Numidya s tfinaɣ]]
Tkka tt nn '''Numidya''' (s ulatin : Numidia) tga yat tgldit tamaziɣt. [[ⴽⵉⵔⵜⴰⵏ|kirtan]] ad tt nn ikkan igan tamaẓunt nns. ( -202 urta illa [[Σisa|εisa]]) {{Asggas amaziɣ| 748-748}} ar (-46 [[Σisa|εisa]])){{Asggas amaziɣ| 904-904}} tga yat tgldit [[tamaziɣt]] taqqburt tkkatin tamnaɣt nns (Sirta) li igan ɣilad ( qustantina) ikkatin
==Amzruy==
ur ituyssan manag ad tlla tagldit '''Numidya''' syat sift ɣur illi umjihid , ar tinin kra warratn iqqburn gan win imisriyn , ula win irumaniyn ,disten tkka tagldit lli igan ult finiqiya (didu) tkkatin tra atahel agllid [[amaziɣ]] ( [[Yarbas]]), awal ad innat yan bu icnubbucn
▲ikkatin izdagh gh tmazirt ad snat tgzzumin mqqurnin atent igan : imaziliyn (lmaziliyun) , g tagut ntgldit numidya taqqbilt ad tkkatin tyawssan isa tmciwir (drouman ) tga afus nns gh ufus nnsn fdid fofna nkartage , ama taqqbilt tiss snat tga swasar : imasiliyn (almasiliyoun ) rwid or umzen tagharast naytmatsen kantin or hmeln (rouman) ghayan afd mchachkan dkartage , ikkatin wakal nnsen yumz zegh ( [[sttif]], d [[Dzayr|Dzayr iɣrm]], d [[Wahran]] ) n ɣilad , ikkatin ikraygat taqqbilt agllid ns : ihkm [[Masinissa]] f imaziliyn ihkm [[sifaks]] f imasiliyn
[[Afaylu:Massinissa 01.jpg|thumb|249x249px|Agllid Anumidi Massinisa]]
iga [[masinissa]] yan sg igldan lli bahra ittawsn itgldit numidya , ilul
▲ur ituyssan manag ad tlla tagldit '''Numidya''' syat sift ɣur illi umjihid , ar tinin kra warratn iqqburn gan win imisriyn , ula win irumaniyn ,disten tkka tagldit lli igan ult finiqiya (didu) tkkatin tra atahel agllid [[amaziɣ]] ( [[Yarbas]]), awal ad innat yan bu icnubbucn Γ umzruy ism nns ( [[Yustinyus]]) ,gh umnid yadnin nnan kra warratn isd agllid [[Yarbas]] ula [[Yufas]] kkantin ran ataheln tagllidt tafiniqiyt li moi sen ( [[Alisa]]) ɣayad ayna umarigh ( virxilus) ,awalad illa gis maytunan dar unmal [[Muḥamed Cafiq|Muḥmmad Cafiq]] lli isrsen yan useqsi Γumnid ad : izd lmurad rwasaren li nbder n igllidn ad is gan yadeli imgharen ntaqbilin nsen nighd , gh yan umnid yadnin ina Unmal [[Mohmed Cafiq]] disten kan igldan iqqburn iwakal ntmmuzgha mac kolo imariren ula idbo idllisen ula idbo umzruy mcackand fyan wawal attigan dis agelid [[Aylmas]] nttan aybnan tagldit '''Numidya''' arid nbder izd agellid [[Masinissa|Massinissa]] li igan yan raydares ntgmi naylmas ikkatin ar itini rimaren nes fofna nkartaje dtageldit (n [[Muriṭanya Tanjiya]]) tin igiɣ izlmḍ [[Amṛṛuk|Umrruk]]
=== Numidya
igan [[Yugrtn]] Tuggas nss, izdar ad ismun tagldit issinf aytmas
▲iga [[masinissa]] yan sg igldan lli bahra ittawsn itgldit numidya , ilul gh [[Sirta]] li ityawssan s [[kestentina]] ghin agh isker l3asima itgldit ns men ras li riga agllid ,ila ukan soul usmDl n ugellid ad gh tmazirt an , ikkatin masinissa ityawssan s tuggas nns bahra ichdan rtiminigh d limurat nns , ghikan af iga tmi iwmzizzil nes li dis ikcmn romnidan zund [[Sifaks]] ula [[Hanibal]] gh umzizzil nighd imaghen n ZAMA 202 (izwarn talalit n [[Σisa]] , tamatart li bahra itussan f masinissa achnyal li siberh atigan d (Akal n Tfriqt iydebab nns) teder tageldit n numidya gh wussan gigan dzher rkolo tasgiwin n tudert mach talighen ifel masinissa lhsab tgat is itto ayserso limurat nmara ikoso lkursi n tgeldit nns igh iggez Akal ,achko ghikan af jran kigan d imaghen ngr tarwa nns ayligh imut , kchmnd irumiyn (Rouman) sluzzun tagldit ftarwa nns skrad fkan i [[Masipsa]] saha ig agelid numidya yamz gmas [[Rilassa]] limurat nimaghn ig anmghur n limorat ntminigh yamz gmatsen wiss 3 [[Mastanbal]] anmghur yattuyn ntgldit macc izdar [[Masipsa]] ad mara ikoso madsalan aylir mouten aytmas ryan ouzemz ur bahra yaggugn mach rikli yad ijran ibabas Masinissa arays ijro ula nettan ayligh immut nkern imaghn nger tarwa nns [[Adherbal]] , [[Himepsil]] ghikan af dar af toufa Roma matra tkid dar afus atfoko imchibukn ngratsen , walakin iga [[Yugrtn]] tachaji3t rlant tirrukza dwatig irewas dadas [[Masinissa]] urasen ikebil ghunckan
▲==Numidya gh Uzmz n Yugrtn==
▲igan [[Yugrtn]] Tuggas nss, izdar ad ismun tagldit issinf aytmas ghugharas isker gh [[Sirta]] l3asima nns ghikli isker dadas , izdar aynru Roma gh gigan nimaghen isyagasen kigan dl3sker ingh kigan gisen mac tuckad tagara nns ghikli issutr umzruy nirumiyn f ufus nyan unmghur n mouritan Tamazight atigan d [[Buxus]] li sers ighdern aylighas imdi netan d Roma , ityamaz ikchem abniq (lhebs) aylightid tlkem lmut ( at iwala rebi stmella)
▲Ayligh imut Yugrtn tslouza dar Roma tageldit f krad igzman yan yumzt umddakl nesen [[Buxus]] d yan i GHOUDA d ghaylid ighaman isaha i MASTA -NONZOUS
=== Numidya
[[Afaylu:Juba denarius in support of Pompey against Cesar 60 46 BCE.jpg |right|thumb|250 px|Juba I]]
Yugad Yuba disiga yan ugllid amaynu n tagldit Numidya ig ayyaw n [[Yugrtn]] iga wasarens yuba amzwaru , ikkatin ugllid ad ar isstur ad ismun tagldit kullut afad ad iskr yat tgldit ibiddn fidarn nns infassayn
s lmut n [[Yuba I]] nfda tagldit numidya tmun ussan nns
==Izdayn n berra==▼
*[http://omega.cohums.ohio-state.edu/mailing_lists/CLA-L/Older/log96/9609c/9609c.172.html A classicist's summary of the group which supposedly discovered this]▼
*[http://www.startkabel.nl/k/numidia/ Numidia.startkabel.nl (Links in Dutch and English)]▼
==Zer ula==▼
*[[Masinissa]]▼
*[[Sifaks]]▼
*[[Gaya]]▼
*[[Tin hinan|Tin Hinan]]▼
*[[Aksil]]▼
*[[Yugrtn]]▼
==Kings of Western Numidia==
{|
Ligne 109 ⟶ 98 :
*534 to 642: [[Eastern Roman Empire]]
*642 onwards: [[Arab Empire|Muslim Arabs]]
[[Afaylu:Mauretania et Numidia.jpg|thumb|411x411px|Muritanya d Numidya]]
▲== Izdayn n berra ==
▲*[http://omega.cohums.ohio-state.edu/mailing_lists/CLA-L/Older/log96/9609c/9609c.172.html A classicist's summary of the group which supposedly discovered this]
▲*[http://www.startkabel.nl/k/numidia/ Numidia.startkabel.nl (Links in Dutch and English)]
▲==Zer ula==
▲*[[Masinissa]]
▲*[[Sifaks]]
▲*[[Gaya]]
▲*[[Tin hinan|Tin Hinan]]
▲*[[Aksil]]
▲*[[Yugrtn]]
==
[[ar:نوميديا]]
[[bg:Нумидия]]
|