Numidya: Amzaray ngr tunɣilin

Contenu supprimé Contenu ajouté
AyourAchtouk (msawal | tidrawin)
Aucun résumé des modifications
AyourAchtouk (msawal | tidrawin)
Aucun résumé des modifications
Azrirg 1 :
{{Databox|en=Numidia}}
 
Tkka tt nn '''Numidya''' (s ulatin : Numidia) tga yat tgldit tamaziɣt. [[ⴽⵉⵔⵜⴰⵏ|kirtan]] ad tt nn ikkan igan tamaẓunt nns. ( -202 urta illa [[Σisa|εisa]]) {{Asggas amaziɣ| 748-748}} ar (-46 [[Σisa|εisa]])){{Asggas amaziɣ| 904-904}} tga yat tgldit [[tamaziɣt]] taqqburt tkkatin tamnaɣt nns (Sirta) li igan ɣilad ( qustantina) ikkatin wakal n tagldit ad yumz zɣ tagut n [[Tuns]] ɣilad tsmund ula [[Dzayr]] d [[Lmrruk|Umrruk]] . Ikkatin izdaɣ ɣ tmazirt ad snat tgzzumin mqqurnin atent igan : imaziliyn (lmaziliyun) , gɣ tagut ntgldit numidya taqqbilt ad tkkatin tyawssan isa tmciwir (drouman ) tga afus nns ɣ ufus nnsn fdid fofna nkartage , ama taqqbilt tiss snat tga swasar : imasiliyn (almasiliyoun ) rwid or umzen taɣarast naytmatsen kantin or hmeln (rouman) ɣayan afd mchachkan dkartage , ikkatin wakal nnsen yumz zeɣ ( [[sttif]], d [[Dzayr|Dzayr iɣrm]], d [[Wahran]] ) n ɣilad , ikkatin ikraygat taqqbilt agllid ns : ihkm [[Masinissa]] f imaziliyn ihkm [[sifaks]] f imasiliyn
 
==Amzruy==
Azrirg 8 :
 
=== Numidya ɣ uzmz n Masinissa ===
Iga [[masinissa]] yan sg igldan lli bahra ittawsn itgldit numidya , ilul ɣ [[Sirta]] li ityawssan s [[kestentina]] ɣin aɣ isker l3asimalɛasima itgldit ns men ras li riga agllid ,ila ukan soul usmDl n ugellid ad ɣ tmazirt an , ikkatin masinissa ityawssan s tuggas nns bahra ichdan rtiminiɣ d limurat nns , ɣikan af iga tmi iwmzizzil nes li dis ikcmn romnidan zund [[Sifaks]] ula [[Hanibal]] ɣ umzizzil niɣd imaɣen n ZAMA 202 (izwarn talalit n [[Σisa]] , tamatart li bahra itussan f masinissa achnyal li siberh atigan d (Akal n Tfriqt iydebab nns) teder tageldit n numidya ɣ wussan gigankigan dzher rkolo tasgiwintazɣiwin n tudert mach taliɣen ifel masinissa lhsab tgat is itto ayserso limurat nmara ikoso lkursi n tgeldit nns iɣ iggez Akal ,achko ɣikan af jran kigan d imaɣen ngr tarwa nns ayliɣ imut , kchmnd irumiyn (Rouman) sluzzun tagldit ftarwa nns skrad fkan i [[Masipsa]] saha ig agelid numidya yamz gmas [[Rilassa]] limurat nimaɣn ig anmɣur n limorat ntminiɣ yamz gmatsen wiss 3 [[Mastanbal]] anmɣur yattuyn ntgldit macc izdar [[Masipsa]] ad mara ikoso madsalan aylir mouten aytmas ryan ouzemz ur bahra yaggugn mach rikli yad ijran ibabas Masinissa arays ijro ula nettan ayliɣ immut nkern imaɣn nger tarwa nns [[Adherbal]] , [[Himepsil]] ɣikan af dar af toufa Roma matra tkid dar afus atfoko imchibukn ngratsen , walakin iga [[Yugrtn]] tachaji3ttachajiɛt rlant tirrukza dwatig irewas dadas [[Masinissa]] urasen ikebil ɣunckan
 
=== Numidya ɣ uzmz n Yugrtn ===
Igan [[Yugrtn]] Tuggas nss, izdar ad ismun tagldit issinf aytmas ɣuɣaras isker ɣ [[Sirta]] l3asimalɛasima nns ɣikli isker dadas , izdar aynru Roma ɣ gigankigan n nimaɣenimaɣen isyagasen kigan dl3skerdlɛsker inɣ kigan gisen mac tuckad tagara nns ɣikli issutr umzruy nirumiyn f ufus nyan unmɣur n mouritan Tamaziɣt atigan d [[Buxus]] li sers iɣdern ayliɣas imdi netan d Roma , ityamaz ikchem abniq (lhebs) aylliɣ tid tlkem lmut ( at iwala rebi stmella)
 
Ayliɣ imut Yugrtn tslouza dar Roma tageldit f krad igzman yan yumzt umddakl nesen [[Buxus]] d yan i GHOUDA d ɣaylid iɣaman isaha i MASTA -NONZOUS
Azrirg 17 :
=== Numidya ɣ uzmz n [[Yuba]] ===
[[Afaylu:Juba denarius in support of Pompey against Cesar 60 46 BCE.jpg |right|thumb|250 px|Juba I]]
Yugad Yuba disiga yan ugllid amaynu n tagldit Numidya ig ayyaw n [[Yugrtn]] iga wasarens yuba amzwaru , ikkatin ugllid ad ar isstur ad ismun tagldit kullut afad ad iskr yat tgldit ibiddn fidarn nns infassayn ɣ ufus n Roma ɣikli yadlli ran lajdud nns [[Yugrtn]] d Masinissa , ɣ usggasuzɣgas n [[48]] ( izwarn talalit n [[Σisa]]) ggrand kra nimaɣn ngr [[Pomyus]] d [[Sizar]] f manwa gitsn rayg agllid n roma ɣikan af yiws nettan i [[Pomyus]] mac ca vimavn tgrad iwmzizzil nns sizar , lid yawsn vumnid nns i [[Buxus]] wissin (buvud) wissin afad ad nrun [[Yuba I|Yuba amzwaru]] , li irwln gr ifassn nnsn mac igan tigiri iwssan nns inɣ agayyuns ryan umzizzil ngras d yan unmɣur n roma
s lmut n [[Yuba I]] nfda tagldit numidya tmun ussan nns ɣ usggasuzɣgas n 46 (iz-ta n [[Σisa|Σsa]])
 
== Igllidn n Numidya ==