Tafukt: Amzaray ngr tunɣilin

Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications
AyourAchtouk (msawal | tidrawin)
Aucun résumé des modifications
Azrirg 2 :
'''Tafukt''' tga-tt titrit n unegraw afukan. Ɣ ussurtey asnallun, tga tafukt zɣ yitran ganin ɣ wanaw axmuc awraɣ ilan ɣ ubeddur attayen n 1,989 1 × 1030 kg, tettusileɣ s uhidrujin (75 % n ubeddur d 92 % n ubleɣ) d uhilyum (25 % n ubeddur d 8 % ubleɣ). Tamu tafukt ɣ umahellaw igan s isem abrid n walim taggug i tuẓẓumt n umahellaw s wattayen n 8 kpc (∼26 100 a.l.), agensu n yiɣil n Uṛyun. Ar tessutul tafukt i tuẓẓumt n umahellaw ɣ 225 ar 250 n imelyunen n iseggasen (aseggas n umahellaw). Ar as-ittenneḍ wakal (s temmri n 30 km/s), sa n imtiwgen yaḍen, semmus n imtiwgen ixmucen s usidres, mennaw n iknemtiwgen d imsazagen d yat tassfift n ugeḍrur. Ar tettgensas tafukt i waḍu-nnes attayen n 99,854 % n ubeddur n unegraw afukan, ar ittgensas Jupiter uggar n sin ifkraḍen n uyenna d-yaguren.
 
'''Tafukt''', dar s assaɣn yaḍn zund "iṭij - tafuyt", nttat ad igan itri illan ɣ tuẓẓumt n unagraw anafuk, d iga ubddur ns kra n 99,86% zzɣ amsmun n ubddur n unagraw anafuk.
 
== Asamu ==
- Awum aknunnay: 1,39 agndid akilumitr.
 
- Abddur: 1,99 × 10³⁰ akilugram.
 
- Astum n wammas n umahllaw: 26 038 asggwas n tifawt.
 
- Azmz n wannaḍ: 25 n wass.
 
- Azmz n uḥbu amahllawan: 225 agndid n usggwas.
 
- Aẓẓug n tsna: 274 M/S².
 
- Tirɣi n tsna: 5 505 wC.
 
== Asnay ==
Ar iddnkay ma ilkkmn ar kṛaḍ yifkkuẓn n ubddur n tfukt zzɣ ahidrujin, d ma iɣaman tugtt nns zzɣ ahilyum. d ɣas 1,69% zzɣ tafukt (i sul igan 5 628 ntkklit anaḍu n ubddur n wakal) ar iddnkay zzɣ ifrdisn ẓḍaynin zund akṛbun d uzzal d unyun d uksijin.
 
== Astum ==
Ar ilkkm ustum amjahdi n tfukt gras d wakal kra n 149,6 agndid akilumitr (1 AU), d ar ttkka tifawt n tfukt afadd ad tlkm akal 8 n tusdidin d 19 n tasint.
 
== Amahllaw (amazllaw) ==
Ar yad lli ittuɣal mas d tafukt ur dar s kra n ubɣur amqran ɣ izmazz bahra iqqbuṛn, macc ɣila d tnqqr s uggar n 85% f itran illan ɣ umahllaw n ubrid n uɣu, d taggugnn s ma yaẓn i sin ifkṛaḍn n uɣaras xf tuẓẓumt n ubrid n uɣu.
 
== Tanɣa n tfukt ==
 
=== Alssi n usidd ===
Iga Alssi n usidd yat tiski n bṛṛa isdidn ɣ tfukt. ɣ ddu n ulssi n usidd ar ttgga tafukt tamallast.
 
=== Adɣar n uggwa anrɣi ===
Ar ttasin igjda inrɣin kra n tangiwin irɣan xf tasna n tfukt, a hlli tṣmḍ  tanga, ar ttḍlu s amnid n udɣar amznẓṛ irɣan.
 
=== Adɣar amznẓṛ ===
Ar ittasi udɣar amznẓṛ tirɣi iggutn n ul s bṛṛa zund kra n uznẓaṛ anrɣi, d usiṣmiḍ n tngiwin s urmiḍ d ar ttidrus tnẓẓi n tngiwin tinafukin s timiḍi n tkklit f ugzzum n uflla n ul s ugzzum n uflla n udɣar amznẓṛ.
 
=== Ul ===
99% zzɣ ku taẓḍaṛt ittffuɣn zzɣ tafukt ar d ittacka 24% gis zzɣ agwns n tẓayṛt n uzgn n uwum n tfukt.
[[Taggayt:Angraw anafuk]]
[[fr:Soleil]]