Iga LislamIslam (s tfinaɣ: « ⵍⵉⵙⵍⵎ »[1] ; s tɛṛabt: الإسلام) yan usgd abrahmiy ittuḥḥadn ṛbbi. Iggʷiz d f urqqas Muḥmmad ⵚⴰⵍⴰ ⴰⵍⵍⴰⵀⵓ ⵄⴰⵍⴰⵢⵀⵉ ⵡⴰⵙⴰⵍⴰⵎ, ar ttinin i wanna iḍfarn asgd ad "amslm", amata nns "imuslmn".

Lislam
Asbeddi 610
Arqqas Muḥmmad
Taddagt
Ism aẓaṛan الإسلام
Ittallal dar, Inslm d oumma

Ar isslmad Lislam is iga wakuc yan d is ur illi kra n wakuc bla Allah (s tɛṛabt: الله), d is iga Muḥmmad ⵚⴰⵍⴰ ⴰⵍⵍⴰⵀⵓ ⵄⴰⵍⴰⵢⵀⵉ ⵡⴰⵙⴰⵍⴰⵎ arqqas nns iggz fllas Lqqʷran s tɣarast n unglus Jibril عليه السلام. Tga tugt n imaziɣn imuslmn.

Ibidd lislam f smmust trsal[2] :

  1. Tugga (accahadah) : Ad ichd ufgan is ur illi kra n ṛbbi abla Allah (la ilaha illa allah), d is iga muḥmmd arqqas nns (wa muḥammad rasul allah) ;
  2. Taẓallit (aṣṣalat): Ad iẓẓall umuslm tiẓalliwin n wass s smmus itsnt ;
  3. Takuti (azzakat): Ad yaws ufgan s iqariḍn nɣ mad dark ilan atig i winna yusrn d imẓlaḍ;
  4. Uẓum (aṣṣawm): Ad yaẓum ufgan ayyur n rmḍan ;
  5. Arzzf (lḥijj): Ad d ikk umuslm mkka, iḥujju-d, iɣ as yufa.

Amuslm iga afgan nna iḍfrn asgd n lislam, isslmn iman nns i ṛbbi. Ikka d ism n lislam zɣ tutlayt taɛrabt (amyiwn: Muslim) (amagut: muslimūn/īn) . Llan mad yaẓn i 1,8 mlyar n imslmn ɣ umaḍal[3]. Gr 80% d 85% gisn gan isunniyn, ilin ula iciɛiyn ɣ kigan n tmizar n umaḍal, ggutn ɣ tmazirt n Iran d Ɛiraq d Lubnan.

Taẓallit ssnfl

Ar ittẓalla umuslm smusst twal ɣ wass, iqqan d fllas ad tnt iẓẓal ɣ tizi nnsnt. Ismawn n tẓilla n lislam s tclḥit gant[4] :

  1. Tin zikk nɣ Tifawin ɣ Tin uzkka nɣ Tin tylgi
  2. Tizwarnin
  3. Tukẓin
  4. Tin wutci (Tiwwutc)
  5. Tin yiḍs (Tiyyiḍs)

Irqqasn ssnfl

Ar ittamn umusln masd issggz ṛbbi irqqasn yaḍn.

Adam (arqqas amzwaru), dffir illa Idris, d Nuḥ, d tugt n irqqasn yaḍn twaḥsabn gan imuslmn, zun d Ibṛahim, d yiwis n ɛmmis Luṭ, d tarwa n Isḥaq d Ismaɛil, d Yaɛqub, d Yusf, d Musa, d Dawud, d Sulayman, d Yaḥya, Ɛisa iwis n Maryam .

Rmḍan ssnfl

 
Adɣar n imslmn isunniyn s ugmzgzaw, d win iciɛiyn s uzggaɣ

Ayyur n Rmḍan iga ayyur wiss tẓa ɣ uzwag anabawi ittili dffir n wayyur n Caɛban, iẓil wayyur ad dar imuslmn d imumnn, nttan ay-gan ayyur n uẓum nna igan yan trsal n lislam.

Issntay wayyur n rmḍan asmi ẓṛṛin middn ayyur ɣ wass 29 n caɛban, iɣ ikmml rmḍan ar sfuglan imuslmn s tfaslka n lfiṭr.

Dar wayyur n rmḍan adɣar iẓlin ɣ taysi d umzruy n imuslmn ؛ acku ɣ wayyur ad aɣ iggiz d udlis n ṛbbi lquran zɣ llawḥ lmaḥfuḍ s ignna n ddunit ɣ yiḍ n lqadar, dffir iggizd ɣ wakudn imḍfrn ɣ uzmz n tuggza n lwaḥiy lliɣ ttin ikka urqqas Muḥammad     ɣ ammas n ifri n ḥira. Lliɣ-d iggz dars lmalak Jibril, inna as : اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ tga tassurt ad tamzwarut ad iggizn zɣ udlis n ṛbbi lqqʷran.

Izdi wayyur n Rmḍan ɣ kigan n tmizar n Lislam s guda n inazwiyn n ddin zun d: taẓallit n ttarawiḥ d liɛtiaf ɣ timrawin tinggura, d tugt n tmyurin d ttaqalid zun d taɣuri i wiyyaḍ s tiram.

lqqʷran ssnfl

  Imgradn lli sis iẓlin : Lquran

lqqʷranQuran ( s taɛrabt : القرآنAl qu'ranالقرآن الكريم—Al-qur'an al-karim ) iga aḍris asgdan akkʷ ilan atig ɣ Lislam. Ar tinnin imuslmn ɣ is iga awal n ṛbbi d is-d netta ad t-id issugzn f umazan nns Muḥmmad. Ar ɣassad, udlis ad iga udlis amzwaru d udlis nna akk iqburn ittawsan is ittyura s tutlayt taɛrabt.

 
Adlis n ṛbbi lqqʷran

Umnn akk imuslmn d imumnn masd lqqʷran iga awal n ṛbbi isggizt-id s ils aɛrab f urqqas Muḥammad     s ubrid n lmalak Jibril ɣ akk n tmldawin zɣ lbiɛta nns ɣ usggas 610 ar tamttant nns ɣ wass n 8 yunyu 632. Ibḍa lquran s 114 n tassurt, illa gis 6236 n layat. Illa ɣ lquran layat makkiya d madaniyya. lqqʷran lkarim iga adlis anggaru zɣ idlisn n ṛbbi, d tilawat n lquran d ussfld nns d twuri sis gan kullu lɛibadat ittaẓ sisn umuslm i ṛbbi bac ad izddig sis ul nns. Tssnti tɣrma n imuslmn dffir ma iggiz lquran s wakal.

Tiɣrmin iqdsn ssnfl

Makka ssnfl

  Imgradn lli sis iẓlin : Makka

Tga MakkaMkka (s taɛrabt: مكة) yat tamdint illan ɣ utaram n tmazirt n Ssaɛudiyya, taggug f Tamdint Ifawn s kra n 4000 kilumitr ɣ umnid n iffus ataram, d f tɣrmt Ṭṭayf s kra n n 1200 kilumiṭr ɣ amnid acrqi, d f 72 kilumitr zɣ tiɣrmt n Jadda d aftas n yill azggaɣ. Tga Makka Lmukarrama yat tmdint tasgdant bahra ilan atig dar imuslmn. Tlla gis timzgida n Lḥaram, d Lkaɛba nna ygan lqblt n imuslmn ɣ tẓallit nnsn.

lQuds ssnfl

  Tagzzumt ad txwa ur gis illi yat d ur gis ittyura amya, Aws ɣ tirra n tgzzumt ad ! Manmk a rad skrɣ ?

Timldiwin n lislam ssnfl

 
Tawalt n allah ɣ tmzgida

Tafaska ssnfl

tafaska tga yat zɣ tifugliwin dar imuslmn (d tfugla tayaḍ iga tafugla n lfiṭr), ar ittili ass n 10 du lḥijja bɛd tagara n ubddi wass n ɛarafa, abddi nnag tbddn gis iḥujjajn imuslmn bac ad skrn lmanasik ixatarn lḥijj, da tagara nns ass du lḥijja. iga awd n tfaska akttay n lqqist n nbi brahim tazallit n ṛbbi ɣafs lliɣ yẓṛa tiẓṛit nnag yumrt dis ṛbbi imqqurn s uḍḥḥi s yiwis smaɛil .darat mayan , yumrt ṛbbi s tɣrsi n izimmr ɣ ubddel f yiwis, mk ttaẓn imuslmn s ṛbbi ɣ wass n tɣrsi s yan n wulli (izimmr, nɣ tafunast, nɣ alɣm) d ufrraq n uksum n tɣrsi f ayt uɣlad nɣ iwssarn d ayt tawja.

Ẓṛ uggar ssnfl

Asuɣl n lqqʷran s tutlayin timaziɣin ssnfl

Isaɣuln ssnfl

  1. carl du fuku, amawal atargiy, slm, tasna 1829
  2. ( ar ) Mad gan tirsal n Lislam s smmus ?
  3. ( en ) Max Lislam iga ddin nna itntacarn s tizla ɣ umaḍal ?
  4. ( shi ) Ismawn n tẓilla n lislam s tutlayt taclḥit
Inabiyn d irqqasn n ṛbbi
AdamCitIdrisNuḥHudṢaliḥIbrahimIsmɛilIsḥaqLuṭYaɛqubYusufAyyubCuɛaybMusaHarunDawudSulaymanYunusZakaryaYaḥyaƐisaMuḥmmad
Ẓṛ ula : Taẓallit , Uẓum , Lislam , Lquran