Tiẓiṛt n unguz

Tiẓiṛt n unguz (s taɛrabt: نظرية المؤامرة, s tafransist: Théorie du complot, s tanglizt: Conspiracy theory) tga yat tguri nna s ttwatasn yat tɣarast n uswingm dar ufgan ar ittiri ad sis issfraw tiɣawsiwin ɣ tudrt nna gisnt itlkam lɛaql tiggura qqnnin, ur ar ittiẓḍir ad asnt yaf kra n usfru nɣ d kra n ufssay, ar ilmma isiggil ɣ akud ann s lɛdurat d isfrutn lli ittuhham ɣ yixf nns s unguz nɣ lmuamara. Uran tuggt n imaratn d id bu tawsna d willi siggiln ɣ uswingm n ufgan f tiẓiṛt n unguz, ssfrun tt is tga yat lḥalt ar gis ttsyafat nɣ ar tsḥussut mas d kullu aylli ittjṛun d mad ak issutln iga ɣar yan lmuxaṭṭaṭ mgal (contre) nnk.

Yan rrasm illa ɣ ḍḍular n Mirikan nna ɣ tlla tiṭṭ n wakuc. Tiṭṭ ad tga zun d iɣ tnnit yan ulugu n id bu lmasunya

Wid imqqurn ssnfl

Tiẓiṛin n unguz lli akk imqqurn s umdya aylli ijran ɣ 11 cutanbir 2001 ɣ ammas n tamdint n Nyu Yurk ɣ Mirikan, uggar n 50% n middn ar ttinin mas d Mirikan nit s ugayyu nns ad inbbrn mayan afad ad tuhm umaḍal masd lirhab ar t ithddid ɣ tmazirt nns bac ad taf lḥujja mas a tkccm s Afɣanistan.

Ar tɣama Lmasunya tguri lli kullu ssn middn asissurin kra yuqɛan d kra mmu ur ufan tfsir nɣ imjritn mqqurnin, yili maɣ as isḥbbun ḥtta tid mẓẓiynin, iẓḍar s umdya a hlli ur tfahmt d kra n yan ɣ iswingimn ilbqak nit ɣ lblaṣt mas tgit amasuni.

Imdyatn ɣ tudrt takuyast ssnfl

 
Ɣaylli ijran ɣ 11 cutanbir 2001 iga yat tiẓiṛṭ ṇ unguz lli bahra fllas illa wawal ɣ umaḍal slawan akk ɣ Marikan.

Ad akk ur nftu s mani yaggugn, illa maɣa nzddi lfacal nnɣ tmukrisin nnɣ d unguz nɣd is aɣ ka iskr kra kra, zun d s umdya iɣ a nttini: Ifliyi ṭṭubis, maci nnk ad ur immattin zikk. Nɣ daɣ Yuti uɣrab, mac aɣrab adɣar nns ka ɣ bdda illa, nkk ad gis ikcmn s iɣlayn inu. Yili daɣ bnadm lli iklan ɣ imi n ddrb inna y'ak skrn as iskkirn ad ur iswurri, d kigan n imdyatn zun d anaw ad ...

Muhim ɣ umggaru, ḍḍuruf kullutn gan diḍḍ nnk ɣar kyyi waḥduk.

Imikk n umzruy ssnfl

zun d anaw ad ad iswingimn ad isrgn asggwas n 1944 i butawsna Frid Zhayḍr d Maryan Simil lli igan tanlmadt nns aylliɣ skrn yat ttjriba skrn rrusumat ar tnuccugn ɣ yan uvidyu, mln tn i mnnaw middn, tfrjn gisn kraygat yan ɣ middn ann ixlq fllasn kra n lqissa zɣ lxayal nns, mqqar ur ṭṭafn rrusum ann kra n unamk nttni skrn ast s bzziz. Avidyu gis ɣar sin lmutllatat d yat da'ira d lmusṭatil, skrn gisn nttni bnadm skrn as iḍarn d ifassn d waskiwn.

Ɣ tigira n tasut tis-19 ad tbda twuri ad n tiẓiṛt n unguz ar tt tissan middn afad ast ssn frrznt uggar asggwas n 1909 ɣ dar amara amirikani Ayn Junsun, mac iskr wawal ann taqqurt nit iṣḥan ɣ umaḍal tizi lli ɣ ittut rra'is Jon Kinidi, iffaɣ d kullu umaḍal ar ittini hati mayan tnbrt lmuxabarat CIA.

Max darnɣ tggut tiẓiṛt n unguz ssnfl

Asqsi lli nn idran iga tt max aylliɣ darnɣ bzzaf tɛccic tiẓiṛt n unguz namn sis ɣ umaḍal wis-kraḍ, txuwx ɣ ddmaɣ nnɣ s bla n lqyas.

Nkrn kra n id butawsna skrn yat tiɣri af nn masd tuggt n middn ur ar tn sqnɛunt lqararat rrasmya, mayan af a skarn ttfsirat yaḍnin s yixfawn nnsn ad sisn tsbrrdn lxwaṭr nnsn. Tili yat tiɣri yaḍnin ar tssurri mayan i lli mmu ttinin s tɛrabt Nnarjisya, zɛma bnadm ar ittiri ay mmal i middn mas issn kra n tɣawsiwin ur tn issn ḥtta yan abla ntta d ɣaliban middn lli bahra tɛccic xxuwxnin s tiẓiṛt n unguz ɣ ugayyu nnsn ar tggan id butusna uggar id butussna n saḥt

Isaɣuln ssnfl