Asnful n Nyuṭun

Amnni ad icqqa ad t tfhmt !
Amnni ad gis kra n iwalwn nna ur iẓḍaṛ yan ad tn ifhm iɣ ur issin ɣ umawal iẓlin n tutlayt taclḥiyt tatrart.
Mad igan afssay ? Fad ad tfhmt mad gis illan tzḍart ad tawst i yixf nnk s umawal lli illan ɣ izddar akkʷ n tasna. Iɣ t ur tufit, tzḍart ad nn taggʷt ɣ imawaln d isgzawaln.

Tga tanfalit n usnful n Nyuṭun yat tanfalit tusnakt iskr tt umusnak imqqurn Isḥaq Nyuṭun[1] fad ad yaf usbuɣlu n kraygat taẓḍurt n kra n usnful. Tṭṭaf ismawn yaḍna zun d tanfalit n usnfultanfalit n Nyuṭun.

Tannayt f mamnk asa itgga usɣlu n kra n usnful.

Mad tettini ssnfl

Iɣ gan   d   sin ifrdisn n kra n uzbg (s umdya sin imḍanen ilawn nɣ ismlaln, sin igtfuln, sin isiruwn imkkuẓn nna dar illa nafs tiddi, atg.) nna ɣ tlla tasunflt[2] (ad t-igan mas-d   — s umdya i isiruwn :   iga-tt isiruw n tulut) s ɣikk ad, i kraygat   amḍan ummid agaman, nṭṭaf :

 ,

Ma ɣ imḍann

 

(kra n twal ar tt nttara ula  ) gan imuskirn isnfal, « ! » ɛnan sis uskir d   afrdis-tiggt n uzbg.

S usnfl ɣ tanfalit   s  , ar nttafa:

 

Imdyatn:

 

Amdya ssnfl

Ha asnful ad ittuyskar i id   mẓẓiynin:

 

Tummla ssnfl

Nẓḍar ad nsml tanfalit ad s tinawt n ullus.[3]

Tummla nɣ taflalit igan tamakazt uggar[4] ar tswurri s usfki n imuskirn isnfal   mas iga umḍan n tifulin n   ifrdisn ɣ yat tagrumma nna ɣ illa   ifrdisn. Kudnna nsbuɣla tanfalit

 

ar nttafa yat timrnit n iynfuln s talɣa n   ma ɣ   d   ar mmaln s trtib ad nit uṭṭun n twal nna ɣ nxtar    lliɣ tn nkka art nsbuɣlu. Illa darnɣ s bzziz  , acku kraygat twal ur ar gis ntxtar  , ar ntxtar  . S tɣarast yaḍna, maḥd darɣ   n tɣarasin ur mrwasnin n lixtiyyar n   twal atig n    tinfulin   isggt ddaw as, aynful   ixṣṣa ad ibayn ɣ usbuɣlu d umuskir  .

Tummla s ullus ssnfl

Ar nsiggil ad nml masd tanfalit ad n   tṣḥa s tinawt n ullus   d   s   (maɣ   iga uzbg mknna ira igt)

Tazwart ssnfl

 

 

 

Tazwart n tanfalit tṣḥa

Taɣaldt ssnfl

Rad nɣal mas tanfalit ad tṣḥa ar twala n  

 

 

 

Ad nsrs  

 

 

 

 

Amsgra ssnfl

S tifadiwin lli nfka i   d  , tanfalit   tṣḥa i   .

Asmata ssnfl

Nẓḍar ad nals i usbuɣlu s ullus fad ad nml tanfalit n Laybniz i tazllumt tis-  n kra n ufaris.

Taɣarast tamsuddst n tawlawalt ad aɣ yujjan ad nskr asmata n tulut agtful

 

s

 ,

maɣ id   nɛna sisn igtfuln ujjuṛn ifrdasn.

Nẓḍar ula ad nskr asmata n tanfalit ad s timrniyin n   irman ismlaln lan yat tuẓḍurt tummidt  

 
d s imksanen ur gin ummidn nɣ gan ummidn izdrn.

Ẓṛ uggar ssnfl

Isaɣuln ssnfl

  1. S ṣṣaḥt, tanfalit ad tettussan yad zɣ tasut tis-X, slawann akk dar id bu-tusnakt ihindiyn, iɛrabn d ifarisiyn (Al-Karaji) d ɣ tasut tis-XIII, amusnak acinwi Yang Hui imlatt. Ɣ 1665, Nyuṭun iskr as asmata nns s tuẓḍurin ur gin ummidn.
  2. Tafada ad tga ḍaṛuṛiyya, d tga tagdazalt i tidt n tanfalit i n = 2.
  3. Tummla n Asnful n Nyuṭun : s tinawt n ullus - AVIDYU YUTUB
  4. Tummla n Asnful n Nyuṭun : s tinawt n uddun - AVIDYU YUTUB


== Isaɣuln ssnfl


==


Tinidlisn d izdayn ssnfl

(en) J. L. Coolidge, « The Story of the Binomial Theorem », Amer. Math. Monthly, vol. 56, no 3,‎ 1949, p. 147-157 (JSTOR 2305028, Ɣr ɣ wanṭirnit)

(en) Graham, Ronald; Knuth, Donald; Patashnik, Oren (1994). "(5) Binomial Coefficients". Concrete Mathematics (2nd ed.). Addison Wesley. pp. 153–256. ISBN 978-0-201-55802-9. OCLC 17649857.

(en) Bag, Amulya Kumar (1966). "Binomial theorem in ancient India". Indian J. History Sci. 1 (1): 68–74.

(en) Solomentsev, E.D. (2001) [1994], " Newton binomial ", , Encyclopedia of Mathematics, EMS Press

Amawal ssnfl

Tiguriwin ssnfl

  • Tanfalit = formule
  • Asnful = binome
  • Amusnak = mathematicien
  • Asbuɣlu = developpement
  • Taẓḍurt = puissance
  • Azbg = anneau
  • Afrdis = element
  • Amḍan = nombre
  • Ilaw = reel
  • Asmlal = complexe
  • Agtful = polynome
  • Isiruw = matrice
  • Amkkuẓ = carre
  • Tasunflt = commutativite
  • Tulut = identite
  • Ummid = entier
  • Agaman = naturel
  • Amuskir = coeficient
  • Uskir = factorielle
  • Afrdis-tiggt = element unite
  • Tinawt = énoncé
  • Ullus = recurence
  • Asfki = definion
  • Amakaz = intuitif
  • Tafult = partie
  • Tagrumma = ensemble
  • Timrnit = somme
  • Iynfuln = monômes
  • Tazllumt = derive
  • Tamsuddst = derive
  • Awlawal = variant
  • Agtful = polynimiale
  • Ujjuṛ = symetrique
  • Afrdas = elementaire
  • Irm = terme
  • Amksan = exposant
  • Uzdir = negatif

Imawaln ssnfl

Amawal umniḍ DGLAi n Asinag Agldan n Tussna Tamaziɣt, s kraḍ tutlayin (tamaziɣt tatrart tamɣribit - tafransist - taɛrabt) [Alink nns]

Amawal Tafsut n tusnakt - MCB Alger, Tiwi Uzzu s sin tutlayin (tamaziɣt taqbaylit - tafransist) [Alink nns]Aggur:Tusnakt/Tin imgradn