Tga Ayt Mẓal yat taqbilt zɣ tiqbilin tisusiyin. Llan tiqbilin ad ɣ tamnaḍt n Wactukn-Ayt Baha, s tuggugt n 70km ɣ iffus n tiɣrmt n Ugadir ɣ tmazirt n Lmɣrib. Tg Ayt Mẓal ula tagrawt, tgrawt ad gis kraḍ tqbilin ad tnt igan : Taqbilt n Ayt Mẓal, Taqbilt n Ayt Walyad, d Taqbilt n Imcgigiln.

Ayt Mẓal
Lmɣrib
Tamssugurt
TamazirtLmɣrib
TasgaTasga n Sus-Massa
TamnaḍtTamnaḍt n Actukn-Ayt Baha
TagrawtAït Mzal
Ism anṣli أيت مزال
Ait Mzal
Ism aqbur ‫آيت مزال‬
ⴰⵉⵜ ⵎⵣⴰⵍ
Tarakalt
0°0′0″N 0°0′0″E
 30°17′N 9°07′W / 30.28°N 9.12°W / 30.28; -9.12
Taraɣrft
Imzdaɣ 3 814 n imzdaɣ (2014)
Tawjiwin 905

Asnmkta ssnfl

Ar ittini usiḍn lli ittyuskar ɣ usggʷas n 2014 mas[1]:

Aslmd ssnfl

  • Tigmiḍi n taqubbanit (middn lli ur ssin ad aqran wala ad ttaran) : 43,4%
  • Tigmiḍi n imzdaɣ lli iɣran ar usinan n usmdi nɣd uggar : 5,7%

Tadamsa ssnfl

  • Tigmiḍi n imzdaɣ lli llan ɣ isggasn nnsn n twuri : 35,7%
  • Tigmiḍi n tarwuri : 22,3%
  • Tigmiḍi n imzdaɣ lli swurin dar lmxzn (nɣ kantin swurin gis) : 5,6%
  • Tigmiḍi n imzdaɣ lli swurin ɣ uslig (nɣ kantin swurin gis) : 55,3%

Tadimugrafit ssnfl

Amzruy ssnfl

Imjṛi n Tujrart ssnfl

Xtad tga yat lqist n udayn lli d yuckanin zɣ Xaybar, skkiwsn ɣ tmzirt n Sus staqrn gis. Ar ttinin mas kkantinn zdɣn ɣ Tujrart, yan ansa bahra ittawsan dar Ayt Mẓal. Kkantinn cqqan gin ukṛiḍn, d ar tbbin ibridn. Yat twal kra n irgazn (nɣd ɣar yan urgaz) uckand zɣ udrar n Lkst mun d uɣaras n yan ssuq ɣ Wactukn, umẓntn udayn ann, akrn asn ihdumn nnsn d iqariḍn nnsn, asin asn iɛkkazn nnsn, tɛddan fllasn mzyan, gan gisn taḍṣa ɣ udwar ɣ tuẓẓumt n timɣarin d tazzanin. Lliɣ yufa yan gisn manka iskr irul asn, sliɣ ka ilkn s ssuq ign taɣuyyit fad adt sldn ayt ssuq kullutn. Ina y-asn kullu ɣayli as ijran d udayn ann d manka s fllas tɛddan[2].

Ɣ-akud-ann munn akk tiqbilin n udrar n Wactukn n Ilaln, ddan dar udayn ann ḥasrn tn, mmaɣn ɣinna aylliɣ gisn immut 70 amuslm d 140 uday. Lliɣ ur sul ẓḍarn udayn ann ad sul klmn imnɣi, stslmn. Bḍan tn tiqbilin ann gratsn, kra n tiqbilin nɣan kullu tawjiwin n udayn lli tn darsn ikkan, wiyyaḍ lliɣ slmn udayn ann skcmn tn s idwarn nnsn ad gis zdɣn zund iɣ gan yan gisn.[3]

Ar ittini Al-Buqḍuri f mayad nit mas udɣar lli ɣ tn kkan udayn ad ur t inn ikka iga-tt Tujrart bdbt, inna mas kkan-tt-inn ɣ ufasi n udrar n Tujrart ar as ttinin Tikrar, gis kigan n ixrban d afa nns iɛla. Inna daɣ mas udayn ann lli tn gis ikkan uckan zɣ Xaybar, gawrn ɣinna skrn gis tudrt nnsn skcmn kigan n iqariḍn. Inna daɣ mas argaz ann lli f nsawl ɣ lqist iga s yism Abrɣas. d ayt ɣinna ar asn ka sul ttinin Tagadirt Abrɣas. D ssuq ann lli s ira ad t ikk ikka-tt-inn ɣ taman udwar n Siṣiḍ ɣ Ayt Mẓal nit, ittawsan ula s yism n Ssuq Lḥedd n Tzuknnit. Abrid lli d imun ikka-tt-inn ɣ iggi n yan wasif iqrb nit i Lmllaḥ n Tujrart.

Zund imjri ad isawl fllas yan urgaz iga s yism ssi Lḥusin Buɛd n ayt udwar n Akni n Ɛli Lmẓali ɣ usit nns ɣ wantirnit lli iga s yisn " Amẓal Birsu ". Is gis ka inna may-jran ɣ imjri ad, d inna gis ula asakud nɣd ttarix lli ɣ ijra ɣayad adt igan usggwas n 915 hijrya lli d igaddan d 1509.[4]

Isaɣuln ssnfl

  1. RGPH 2014 - Site HCP
  2. Amzale.com :: Ait Mzal - s tfransist
  3. Document des archives Marocaines T28 - s tfransist
  4. Ait-mzal-tribu.blogspot.com :: Tujrart - s tɛrabt
 
Amnni ad iga amud izdin d Lmɣrib, isul imẓẓiy. Aws i Wikipidya s usnfl nns, tssimɣurt t.