Muriṭanya

tagldit tazaykut ɣ tmazɣa
Iɣ ur igi wad amgrad lli tsiggilt, kcm s tasna n Muritanya bac ad tẓrt akkʷ imgradn nna dar illa yism zun d wad !

Muritanya nɣ d Mawritanya tga yism n yat tgldit tamaziɣt tkka-tt-inn ɣ mad izrin ɣ ugafa utrim n udɣar nna mu nttini ɣilad ism n Tamazɣa. Tuckad zɣ talatint Mauretania nɣ d Mauritania. Dar igrikiyn iqburn tkka-tt-inn tga s yism Murusya, Maurusia - Μαυρουσῐ́ᾱ.[1] Igr arakal lli s tinn tkka tɣʷit ɣ-akud-ann tgldit ad ar itbddal zɣ tasut s tayyaḍ. Ɣ uzmz n ugllid Bukus wis-sin[2] tkka-tt-inn tgldit ad tɣʷi akal zɣ agaraw anaṭlas ar ugmuḍ n Dzayr. Ttussann ɣ-akud-ann imuriṭanyn dar irumiyn d igrikiyn s yism n Imuriyn (s tanglizt: Mauri).[3]

Takarḍa n tagldir n Muriṭanya.

Gr Tamawt: Tirra n Muriṭanya s uskkil n "ṭ" ad is naḥyan tagldit tamaziɣt ad af nsawal ɣilad d tmazirt n Muritanya lli illan ɣ iffus n Lmɣrib. Mqqar ṭṭafn s sin-itsn ismawn mrwasnin ur illi gratsn awd yat tazdayt, acku mqqar iwtta n tgldit ad taqburt ur bahra baynn ɣ iffus, micc ur jju lkmn iffus n idrarn n Waṭlas d idɣarn lli ɣ tlla tamdint n Mrrakc ɣilad. Tmazirt n Muritanya n ɣila ɣar ifransawiyn ka ad as-igan ism ann lliɣ tt stɛmrn, micc ɣ mad izrin tkka-tt-inn ttussan s yism n tmazirt n Cngiṭ.

Aẓur n yism ssnfl

Ikka-d yism ad n Muriṭanya ism alatin lli d sxddmn irumiyn s usint z darsn igrikiyn iqburn, lli tn ikkan ar saghasn tasga n ugafa n Lmɣrib s Murusya (s tagrikt taqburt: Μαυρουσῐ́ᾱ), d imzdaɣ nns s Murusyus (s tagrikt taqburt: Μαυρούσιος) d ɣid ad ikka yism alatin n Muri (Mauri) lli gan i aɣrf n Imuriyn. Llan kraḍ turdawin igjdan imqqurn f aẓur n yismawn ad:

  • Aẓur Agrik, zɣ Mawrus nɣ Mavrus (μαύρος) lli d ilan anamk n Asggan.[4]
  • Aẓur Afuniq, zɣ Muharim, lli isnamkn: Akal lli d illan ɣ utaramɣ tigira n umaḍal.[5]
  • Aẓuṛ Amaziɣ, zɣ Amur nɣ Tamurt, lli ilan anamk n Tamazirt.[6]

Isaɣuln ssnfl

 
Tẓḍart ad tẓṛt uggar f Muriṭanya ɣ usnfar n Commons.
  1. The Geography of Strabo- The Geography of Strabo. Ittuyẓra ass n 27 Jwiyyi 2020.
  2. Phillip C. Naylor (7 May 2015) - Historical Dictionary of Algeria. Rowman & Littlefield Publishers. p. 376. 978-0-8108-7919-5
  3. "Region, North Africa"- Encyclopedia Britannica. August 9, 2007
  4. George Leighton Ditson. The Crescent and French Crusaders (s tanglizt). p. 122
  5. Gabriyil Kamp (2007). Les Berbères (s tanfransist). Babel
  6. Amawal n wantirnit- Asinag Agldan n Tussna Tamaziɣt.