Aggur n
Amzruy

Uṭṭun n imnnitn g waggur ad : 43
Gr tiwallin nk f taggayyin n waggur ad

Amgrad n wassad

Amzruy ( zeɣ tagrikt : ἱστορία, histurya, nna ɣur illa unamk n "usaggu, tussna nna d ikkan asaggu" ) iga tiɣri n mad izrin ɣmk-lli s illa ɣ warratn ittyaran. Imzzutn izrin urta llin warratn ar as ntini azrmzruy. iga ula yat tguri taranẓart ikkan d imzzutn izrin altu d tmkttit, tanazuft, agru, asuds, d usmnid n inɣmisn f imzzutn ad. Imrzutn lli ittaran f umzruy ar asn ntini imsnzruyn. S yat tɣarast yaḍni; iga Amzruy s yat tklit tazrawt d tirra n ɣaylli ijran nɣ-d ɣaylli izrin. Ar daɣ nttini amzruy i ɣaylli izrin s yixf nns.

Amzruy iẓḍar ula ad iɛnu iẓli akadiman nna issmrasn allas ḥma ad iɣr d ad isfsi kra n tagzzumt n imzzutn izrin, d ad iẓli s yan unamk amsɣaru anawn n usrag d tusurin nna tn iẓlayn. idḥina ar tmsgdaln imsnzruyn f ugama n umzruy d ubɣir nns s umḍkar f tɣri n uẓli izd nttat ad igan awttas s ixf nns nɣd zund tɣarast nna yekkan "amnad" f imukrisn imilann.

...Ɣr uggar...
Tawlaft
Ixrban n tiɣrmt n Walili
Tifawt

Tkka tt nn Numidya (s ulatin : Numidia) tga yat tgldit tamaziɣt. kirtan ad tt nn ikkan igan tamaẓunt nns. ( -202 urta illa εisa) s asggas amaziɣ 748-748 ar (-46 εisa))s asggas amaziɣ 904-904 tga yat tgldit tamaziɣt taqqburt tkkatin tamnaɣt nns (Sirta) li igan ɣilad ( qustantina) ikkatin wakal n tagldit ad yumz zɣ tagut n Tuns ɣilad tsmund ula Dzayr d Umrruk . Ikkatin izdaɣ ɣ tmazirt ad snat tgzzumin mqqurnin atent igan : imaziliyn (lmaziliyun) , g tagut ntgldit numidya taqqbilt ad tkkatin tyawssan isa tmciwir (drouman ) tga afus nns ɣ ufus nnsn fdid fofna nkartage , ama taqqbilt tiss snat tga swasar : imasiliyn (almasiliyoun ) rwid or umzen taɣarast naytmatsen kantin or hmeln (rouman) ɣayan afd mchachkan dkartage , ikkatin wakal nnsen yumz zeɣ ( sttif, d Dzayr iɣrm, d Wahran ) n ɣilad , ikkatin ikraygat taqqbilt agllid ns : ihkm Masinissa f imaziliyn ihkm sifaks f imasiliyn

Ur ituyssan manag ad tlla tagldit Numidya syat sift ɣur illi umjihid , ar tinin kra warratn iqqburn gan win imisriyn , ula win irumaniyn ,disten tkka tagldit lli igan ult finiqiya (didu) tkkatin tra atahel agllid amaziɣ ( Yarbas), awal ad innat yan bu icnubbucn ɣ umzruy ism nns ( Yustinyus) ,ɣ umnid yadnin nnan kra warratn isd agllid Yarbas ula Yufas kkantin ran ataheln tagllidt tafiniqiyt li moi sen ( Alisa) ɣayad ayna umariɣ ( virxilus) ,awalad illa gis maytunan dar unmal Muḥmmad Cafiq lli isrsen yan useqsi ɣumnid ad : izd lmurad rwasaren li nbder n igllidn ad is gan yadeli imɣaren ntaqbilin nsen niɣd , ɣ yan umnid yadnin ina Unmal Mohmed Cafiq disten kan igldan iqqburn iwakal ntmmuzɣa mac kolo imariren ula idbo idllisen ula idbo umzruy mcackand fyan wawal attigan dis agelid Aylmas nttan aybnan tagldit Numidya arid nbder izd agellid Massinissa li igan yan raydares ntgmi naylmas ikkatin ar itini rimaren nes fofna nkartaje dtageldit (n Muriṭanya Tanjiya) tin igiɣ izlmḍ Umrruk

...Ɣr uggar...
Ẓṛ uggar
Tawlaft n Ibn baṭuṭa

Ibn Baṭuṭa ( s Tamaziɣt : ⵉⵡⵉⵙ ⵏ ⴱⵟⵓⵟⴰ iwis n bṭuṭa nɣd ⵓ ⴱⴰⵟⵓⵟⴰ U Baṭuṭa, s Taɛrabt : ابن بطّوطة Ibn Baṭuṭa ) ism nns iɣzifn: Abu Ɛabd Allah Muḥammad Ibn Ɛabd Allah al-Lawati aṭ-Ṭanji Ibn Baṭṭuṭa. Iga argaz amaziɣ ilul ɣ 24 febrayer n usggas 1304 ɣ tmdint n Ṭanja d immut ɣ 1368 ( nɣd 1377 ) ɣ tmdint n Mṛṛakc.

Ẓṛ uggar
Anɣmis
Isli d tislit ɣ tmɣra nnsn

Tamɣra tga yat tafugla nna d skarn middn fad ad slkmn i wiyyaḍ mas sin id ufgan afrux d tafruxt nɣ argaz d tmɣarn munn d ingratsn d is tahln.

Tga tmeɣra asatur lli izdin ngr snat tfrkiwin ɣ tudert n ufgan. Tamzwarut illa gis yan d ayt dars ur fllas tlli awd kra n tamasayt, iɣ izri s tiss snat tfrkiwin ar fllas tettili tmasayt ad iskr tawja nns lli srs iẓlin.

Iɣ nessen mas d kraygat afgan dars taɣarast nns lli s ar izzray tamɣra, afgan amaziɣ ula nttan dars mnnawt tmyurin ar tnt iskar ɣ wussan n tmɣra.

Iɣ nra ad nn naggʷ s tmyurin ad, irad d nasi s umdya « Tamɣra ɣ Ict » yan uḍwwar ɣ iḍuran n unẓul n Lmɣrib lli sul yumẓn tawssna tamaziɣt ɣ iẓuṛan.

Irad nbder tiferkiwin lli s ar tzzray tmɣra ɣ Ict zɣ iɣ tssnti ar iɣ thiyya.

... Ɣr uggar ...
Anmɣur
Amqqṛan n umzruy

Ben Xeldun nɣd Ibn Xaldun (ism nns iɣzifn s tɛrabt : أبو زيد عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي; Abu Zayd Ɛabdṛṛaḥman ibn Muḥammed ibn Xaldun al-Ḥaḍṛami ) iga yan unmzray d urgaz n tusna n tmtti, d ufilusuf. Ilul ɣ Tuns ass n 27 mayu n usggʷas 1332 ɣ yat tawja tandalust imqqurn labas darsn illan ɣ tmazirt n Yamn, immut ass n 17 mars n useggʷas 1406 ɣ Qahira ɣ Miṣra.

Ittwassen bahra s udlis-nnes Almuqaddima (Tazwart).

...Ɣr uggar...
Rnu amgrad
  • Tram ad tdrum? Ɣṛat ilugann d taratin, tḍfṛm aylli illan ɣ tasniwin n Tiwizi. Ur d iqqan uzmmem mac ittuwṣṣa sis
  • Awsat ɣ tirra n imgradn n Wikipidya s tutlayt Taclḥit af ad yimɣur uggar.
  • Iɣ tsɣawsat s tiwisi ɣ tirra n imnnitn, tẓḍaṛt ad nn taggʷt ɣ Tasna n Tiwisi.