Tutlayt Tawilant

Tutlayt tawilant (ism adɣaran: Jlan n Awilen, tawilantTawjilit[2][3]) tga yat tutlayt tamaziɣt nna illan ɣ imizi n unɣubu[4], tg zɣ tutlayin timaziɣin tigmuḍanin ittyusawaln ɣ tɣla n Awjila ɣ Brqa ɣ Libya[5].

Umlan Imatayn ssnfl

Tawilant tga agmam ɣ tṣṭṭat tamaziɣt n twja tafṛusyawit n tlutlayin, g tdurabbut n tutlayin timaziɣin tigmuḍanin. Taẓ ɣ mnnawt tɣawsiwin i tɣdimsit mqqar tettyussiḍn is tlla ɣ imizi n unɣubu uggar s usutg n 2,000 ar 3,000[6] n imsiwln nna d iɣaman. YUNISKU (UNESCO) ar tettini mas d tutlayt ad taẓ bahra i inɣubu acku imsiwln akkʷ imẓẓiyn zrin awtay n wammas (45-65 n usggʷas).[5]

Zrint tutlayin timaziɣin g Libya ddu tɣllabit ɣ uzmz n unbaḍ n Muɛmmaṛ Lgddafi, aylli yad inɣan mnnawt tmzarayin zun d tin Sukna irar tiyyaḍ ɣ imizi n unɣubu (zun d Tawilant d Tɣadamist). Igdl Lgddafi assmrs n tutlayin timaziɣin, inakṛ akkʷ ili n imaziɣn lliɣ inna « Ar aqqrayat i yixfawn nnun s aynna tram ɣ tgʷmma-nnun -Imaziɣn, Tarwa n cciṭan, ur ss mit- macc ha nn tgam ɣar ilibiyn kud nna tffɣm tigʷmma nnun ».[7] Ddu unbaḍ nns kigan n imɣnasn f izrfan n ufgan (kcmn gisn imsnilsn zɣ tmizar yaḍn), aylli igan tamntilt n usar n umlan imaynutn f tutlayin timaziɣin g Libya d tdrusi n mad fllas ittyuran, mqqar s tɛṛabt, ɣ lantirnit.

Isaɣuln ssnfl

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds (2017). "Tutlayt Tawilant". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/awji1241. 
  2. Linguasfera: Tamazic (Berber)(catalan) Llengües, Literatures i Cultures del Món, [LLCM], Retrieved the 27 October 2015
  3. Berbers willen geen Arabieren meer zijn(unimportant parts in dutch), maroc.nl, Retrieved the 27 October 2015
  4. Jlan n Awilen at Ethnologue (18th ed., 2015)
  5. 5,0 et 5,1 UNESCO "Libya: UNESCO-CI." Libya: UNESCO-CI. UNESCO, n.d. Web. 11 May 2015.
  6. Brenzinger, Matthias. "Language endangerment in northern Africa." Language diversity endangered 181 (2007): 123.
  7. https://web.archive.org/web/20210726210732/https://muftah.org/denied-existence-libyan-berbers-under-gaddafi-and-hope-for-the-current-revolution/#.VVA-EflViko Solieman, Ishrah. "Denied Existence: Libyan-Berbers under Gaddafi and Hope for the Current Revolution." Muftah. N.p., 24 Mar. 2011. Web. 11 May 2015.
Tutlayin Timaziɣin
Tutlayin Amzray Tamaziɣt taqburt†,LB
Gwanc Tagwancit
Agmuḍ Tawilant · Tasuknit · Taɣdimst · Tazrgt · Tanfust · Tasiwit
Agafa Tajnat Aṭlas Anammas AgmuḍanSṬ (Ayt Sɣruccn · Ayt Warayn) · Tanzruft Tagafayt (Tagurart · Tumẓabt · Tamaziɣt n unẓul n Wahran d Figig · Tidiklt · Tuwat · Tugurt · Tagargrnt) · Tarifit · Tijanatin tigmmuḍanin n Lmɣrib · Ayt Iznasn · Ayt Snus · Tacawit · Tazwarit TatunsitSG (Tajṛbit · Tamaziɣt n Maṭmaṭa · Tasndit · Tawilult) · Tutrimt Tadzayrit (Taclfit · Tacnwit)
Ur igin tijanatin Tamaziɣt n waṭlas (Aṭlas Anammas · Llisan Al-ɣarbi · Taɣumarit · Taṣnhajit n Srayr · Taclḥiyt) · Taqbaylit
Tinawayin Tamaziɣt Tanawayt Tamɣribit · Tamaziɣt Tanawayt Tadzayrit
Twarg Tamahaq · Tamacq · Tawllammt · Tayart
Anẓul Utrim Tatsrrt · Tuẓẓungiyya
Agmmay Agmmay n Tifinaɣ · Agmmay Alatin · Agʷmmay Amaziɣ Aɛṛab · Tirra taɛibrit
Timrsal Unbiḍ AAAL (Dzayr) · SNM (Dzayr) · SGSM (Lmɣrib) · DNAFLA (Mali) · CRB (Fransa)
Ur gin unbiḍ Agraw imaziɣn (GM) · Agraw Amaḍlan Amaziɣ (GMM)
SG Ar tzray s ugmuḍan· SṬ Ar tzray s Waṭlas · Tutlayt inɣuban · LB Tettyalsbna